Wat hebben de feestdagen met Jezus te maken?
De kerk heeft lang een grote rol gespeeld in het dagelijks leven van veel mensen. De christelijke feestdagen geven mensen de tijd om stil te staan bij belangrijke gebeurtenissen in het leven van Jezus. Zoals zijn geboorte, het lijden, zijn dood en opstanding.
Kerstmis
Of je je er nu bewust van bent of niet: elk jaar sta je wel even stil bij het leven van Jezus Christus. Namelijk met kerst! Of er nu een pandemie is of niet, kerst wordt in het westen geen enkel jaar overgeslagen. Door de jaren heen is het verhaal achter kerst een beetje verwaterd. Kerst draait met name om gezelligheid en warmte tijdens donkere dagen en samen zijn.
Maar oorspronkelijk draait kerst om het startpunt van Jezus’ leven: zijn geboorte. Een best bijzonder leven blijkbaar, gezien het feit dat we eeuwen later de geboorte van Jezus nog steeds vieren. Kerst gaat dus over de geboorte van Jezus Christus. Een verhaal dat zich lijkt af te spelen in een stal, in Bethlehem in Israël. In deze stal overnacht de zwangere Maria samen met haar man Jozef tijdens een lange reis. In deze nacht bevalt ze van haar kind, Jezus.
Waarom wordt Kerst op 25 december gevierd?
In de 9e eeuw werd 25 december in heel Europa erkend als Kerstmis. In de loop der tijd werden lokale tradities, zoals het versieren van bomen en het uitwisselen van geschenken, geïntegreerd in de feestdag. Tegenwoordig wordt Kerst wereldwijd gevierd, met uiteenlopende tradities die mensen samenbrengen.
Een belangrijke reden waarom 25 december werd gekozen, is de aansluiting bij bestaande heidense festivals.
- Saturnalia (Romeins Festival): Deze weeklange viering eerde Saturnus, de god van de landbouw, met maaltijden, geschenken en vreugdevolle festiviteiten.
- Dies Natalis Solis Invicti (Geboortedag van de Onoverwonnen Zon): Dit Romeinse festival, gevierd op 25 december, markeerde de "wedergeboorte" van de zon na de winterzonnewende, wat symbool stond voor het terugkeren van het licht na de donkerste dagen van het jaar.
Door deze datum te kiezen, konden vroege christenen hun geloof gemakkelijker introduceren in de Romeinse cultuur, waarbij ze hun overtuigingen combineerden met vertrouwde tradities.
Driekoningen
De Drie Koningen zijn eigenlijk het eerste kraambezoek dat Jezus ontvangt. Om het moment te markeren dat Jezus kennis maakte met de wereld, vieren we Driekoningen.
Driekoningen vieren we elk jaar weer op 6 januari. Waarom het precies deze dag is, is niet bekend. Op de zondag na 6 januari vieren we de doop van Jezus.
Drie koningen?
Misschien heb je ze weleens zien staan in een kerststalletje. Drie mannen, getooid in goud en prachtige gekleurde gewaden. Ze hebben cadeaus in hun handen. Ze steken scherp af bij de sobere stal. De mannen worden verschillend aangeduid: drie koningen, drie wijzen, drie magiërs. Ze krijgen vaak de namen Caspar, Balthasar en Melchior. Maar eerlijk gezegd is er zeer weinig bekend over wie deze mannen waren. Hun namen zijn niet bekend en het is goed mogelijk dat ze met veel meer dan drie waren. Het is in ieder geval duidelijk dat deze mannen zeer rijk waren en kennis hadden van het bestuderen van de sterren.
Een ster en hoog bezoek
De Bijbel vertelt in Matteüs 2 dat wanneer Jezus wordt geboren er een bijzondere ster aan de hemel verschijnt. In een land in het Oosten wordt de verschijning van de ster opgemerkt door wijze mannen die de sterren bestuderen. Een epifanisch moment, want zij weten dat deze ster symbool staat voor de komst van niemand minder dan een nieuwe koning. Ze gaan snel op pad om die nieuwe koning een bezoek, cadeaus en eer te brengen. De ster wijst de weg naar Bethlehem. De plek waar Jozef en Maria na de geboorte van Jezus nog wonen. De ster blijft stilstaan boven een huis. Wanneer de mannen moeder Maria en het kleine kindje Jezus zien, knielen ze eerbiedig voor hem neer en geven ze hem dure cadeaus: goud, wierook en mirre. Koninklijke cadeaus voor een koninklijk kind.
Carnaval
Voor velen is Carnaval een vrolijk feest. Maar wist je dat het oorspronkelijk een feest is om de Vastentijd in te luiden?
Carnaval betekent letterlijk carne vale wat betekent: vaarwel aan het vlees. De vastentijd wordt ingeluid door dit vrolijke feest.
Wat is carnaval?
Carnaval is van oorsprong een katholiek feest. Het feest wordt voornamelijk gevierd in Roomse Katholieke landen en plaatsen en valt een aantal weken voor Pasen. Het begint op een zondag en eindigt op Aswoensdag: het begin van de Vastentijd die zal duren tot Pasen.
De betekenis van het volksfeest is afkomstig van het woord uit de Latijnse woorden: carne (vlees) en vale (vaarwel). De eerste vieringen van carnaval heeft plaatsgevonden in Italië in de late middeneeuwen. Vanaf deze plek is verspreid door de rest van Europa.
Waarom is carnaval een feest?
De tijd van feest vieren en heerlijke maaltijden is niet zonder reden. De Vastentijd werd van oorsprong gebruikt om te vasten, geen vlees te eten en je van andere geneugten te onthouden. De vastentijd duurt 40 dagen en is bedoeld om de vastentijd van Jezus te herdenken. De festiviteiten zijn het voorspel tot de tijd van soberheid aanbreekt.
Aswoensdag
Op Aswoensdag laten gelovigen in de kerk een kruis met as op hun voorhoofd tekenen, het zogenoemde askruisje. Terwijl de priester het askruisje zet, zegt hij doorgaans tegen iedere gelovige afzonderlijk: "Gedenk, mens, uit stof zijt gij gerezen, en tot stof zult gij wederkeren".
In de vroege middeleeuwen werd het opleggen van as bij de mannen over het gehele hoofd en bij de vrouwen het voorhoofd gestrooid als start van de boetetijd. Dit ritueel was alleen maar bestemd voor zondaars die officieel tot boete werden veroordeeld. Later werd dit een algemeen gebruik omdat men ervan uitging dat iedereen tegen God of zijn medemensen gezondigd had.
Vastentijd
Daar waar Carnaval uitbundig en feestelijk wordt gevierd, is de Vastentijd juist een tijd van soberheid. Historisch gezien werd met Carnaval ook de keuken helemaal leeggeruimd ter voorbereiding om te gaan vasten. Veel christenen kiezen tijdelijk voor gematigde levensstijl en beginnen met vasten ter voorbereiding op Goede Vrijdag (herdenking aan het overlijden van Jezus aan het kruis) en Pasen (viering dat Jezus is opgestaan uit de dood).
Vastentijd: Waarom 40 dagen?
De Vastentijd duurt 40 dagen, zondagen niet meegeteld. Het begint op Aswoensdag en eindigt op Stille Zaterdag. In de Bijbel wordt er ook over een vastentijd gesproken. Zo zonderde Jezus zich 40 dagen af in de wildernis, hoe Satan hem probeert te verleiden en hoe hij zich voorbereidt op zijn doop en bediening.
De Goede Week
Nu komt het overlijden van Jezus heel dichtbij. Jezus hangt over een week aan het kruis. Hij gaat sterven. We leven naar Pasen toe met de Goede Week. Dit begint met Palmzondag. Maandag, dinsdag en woensdag zijn Heilige Dagen. Dan volgt Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag.
Palmzondag
Het begin van het einde is de zondag voor Pasen. Jezus komt aan in de stad Jeruzalem, de hoofdstad. Hij wordt nu nog als held binnen gehaald.
Witte Donderdag
Op Witte Donderdag wordt teruggedacht aan het laatste avondmaal van Jezus. Zijn laatste avond brengt hij door met zijn vrienden. Ze eten samen en Jezus doet een aantal opmerkelijke uitspraken. Jezus voorspelt zelfs dat iemand aan tafel hem zal verraden. Later op de avond wordt hij opgepakt en in de steek gelaten door al zijn vrienden.
Goede Vrijdag
Op Goede Vrijdag staan christenen over de hele wereld stil bij de dood van Jezus. Op deze dag is Jezus gemarteld, ter dood veroordeeld en sterft hij eenzaam aan een kruis.
Stille Zaterdag
Op Stille Zaterdag wordt stilgestaan bij de dagen tussen de dood en opstanding van Jezus.
Pasen
Pasen is de feestdag waar alles om draait. Dit is het moment waar Jezus laat zien wie hij werkelijk is: de Zoon van God. God is sterker dan de dood dus ook Jezus overwint de dood. Zijn dood is het ultieme offer dat God maakt om het goed te maken tussen hem en de mensen.
Hemelvaart
Jezus leeft! Veertig dagen lang praat hij met mensen en probeert zijn vrienden nog meer te leren over de liefde van God. Maar hij kan niet voor altijd op aarde rond blijven lopen. Zijn vrienden moeten toch afscheid van hem nemen tijdens zijn Hemelvaart.
Deze feestdag klinkt misschien wel het vreemdste. Jezus die opvaart naar de hemel. Hoe gek het ook klinkt, toch is dit een heel belangrijk en ook essentieel moment in het leven van Jezus. Jezus gaat als Zoon van God terug naar zijn Vader. Zijn taak op aarde is volbracht.
Pinksteren
Zijn vrienden blijven alleen achter. Ze weten niet zo goed wat ze nu moeten doen. Jezus was altijd hun leider, hun inspirator. Waar hij ging, daar gingen zij. En nu? Ze voelden zich alleen en stuurloos. Maar dan, 10 dagen na de Hemelvaart van Jezus, wordt alles anders. God laat hen niet in de steek. Hij vult hun hart met passie en verlangen.
Vijftig dagen na Pasen en tien dagen na Hemelvaart vieren christenen weer feest: Pinksteren. De naam van het feest komt af van het griekse woord ‘pentakosta’ wat ‘vijftigste’ betekent. Op deze ‘vijftigste’ dag vieren christenen wereldwijd de komst van de Heilige Geest en de ‘verjaardag’ van de kerk.
Op die betreffende vijftigste dag zijn er ontzettend veel mensen van allerlei landen in Jeruzalem voor een groot joods feest: het Sjoevot. Hier vieren ze dat de eerste oogst van het jaar binnen is. De joden gaan dan naar de tempel en danken God voor de oogst. De vrienden van Jezus zijn op dat moment ook in Jeruzalem. Ze doen wat Jezus had gezegd: bidden en wachten op degene die Jezus zou sturen. En dan gebeurt het! Degene die Jezus zou sturen komt. Het is de Heilige Geest. De Heilige Geest zelf konden ze niet zien, maar wel voelen. Ze voelen een harde wind door de ruimte waaien en zien ook vuur, alsof er vlammen op hun hoofden zijn. Ze voelen dat God binnenkomt in hun eigen lijf en brein. Het is ontzettend overweldigend.
Dat is de Heilige Geest. Ze krijgen moed en kracht om te vertellen over het Koninkrijk van God. Ook kunnen ze plots dingen doen, die ze uit zichzelf nooit zouden kunnen doen.
Teksten van nl.jezus.net